อาการที่เกิดจากการขาดวิตามินบี1 หรือไทอามีนนั้น มีชื่อเรียกง่ายๆ ว่า beriberi (เบอริ-เบอรี่) ชื่อนี้อาจไม่คุ้นหูมากนัก เนื่องจากว่าร่างกายเราไม่สามารถผลิตวิตามินบี1 ได้เพราะฉะนั้นร่างกายเราต้องได้รับจากการรับประทานอาหารหรืออาหารเสริมนั่นเอง ซึ่งเรามาสังเกตุอาการกันดีกว่าเราจะได้ไม่เป็นกลุ่มเสี่ยงของคนที่ขาดวิตามินบี 1 ซึ่งอาการที่แสดงในผู้ที่ขาดวิตามินบี 1 มักเกี่ยวข้องกับระบบประสาทและหัวใจ ซึ่งมีอาการที่สังเกตได้ ดังนี้
- โรคเหน็บชา อาการเกี่ยวกับระบบปลายประสาทผิดปกติเป็นได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ มักมีอาการชาตามมือและตามเท้า อาจมีการรับความรู้สึกที่เปลี่ยนแปลงไป รู้สึกเหมือนมีแมลงไต่ตลอดเวลาทั้งที่ความจริงไม่มี การได้รับวิตามินหรือแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกาย โดยเฉพาะวิตามินเสริมจำพวกวิตามินบี ก็ช่วยบรรเทาอาการเหล่านี้ได้
- อาการกล้ามเนื้ออ่อนแรง เดินเซ พูดไม่ชัด และมีการรับรู้สติที่เปลี่ยนแปลงไป
- อาการเกี่ยวกับระบบหัวใจและหลอดเลือดผิดปกติ มักพบอาการคั่งน้ำ เกิดการบวมของแขนขาและอวัยวะต่างๆ อาจพบความดันโลหิตต่ำ น้ำท่วมปอด และบางรายรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้
- โรคภูมิแพ้ชนิดรุนแรง หรือโรคติดเชื้อ ซึ่งทำให้เส้นประสาทอักเสบ เป็นตัวกระตุ้นทำให้เกิดภาวะแพ้ภูมิตนเองซึ่งการได้รับวิตามินหรือแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกายก็สามารถช่วยบรรเทาอาการเหล่านี้ได้ (ข้อมูลจาก: กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข)
- บางรายอาจพบความผิดปกติร่วมกันทั้งระบบประสาทและหัวใจเลยก็ได้ ส่งผลให้เกิดอาการทางจิต อย่างอาการซึมเศร้า เป็นต้น (อ้างอิงจาก สมาคมจิตเวชศาสตร์สหรัฐอเมริกา (American Psychiatric Association))
- ในขณะที่หากร่างกายคนเราขาดวิตามินบี ไม่ว่าจะชนิดใดก็ตามมากๆ ร่างกายจะส่งสัญญาณเตือน ดังนี้ ผิวหนังแห้งหยาบกร้าน เป็นสิว นอนไม่หลับ อ่อนเพลีย กล้ามเนื้ออ่อนแรง ปวดกล้ามเนื้อและข้อ ขากระตุกเป็นตะคริว ผมร่วง เลือดกำเดาออกง่ายและเลือดหยุดยาก เป็นต้น
อย่างไรก็ดีเราสามารถป้องกันอาการเหล่านี้ได้ด้วยการกินอาหารวิตามินบีสูง เช่น ข้าวซ้อมมือ ธัญพืช อาทิ ถั่วเขียว ถั่วแดง ถั่วเหลือง ถั่วลิสงดิบ ฯลฯ หรือสามารถเลือกกินวิตามินบีเสริมก็ได้เช่นกัน แต่ในสภาพสังคมปัจจุบันเราไม่สามารถเลือกกินอาหารที่หลากหลายได้เพื่อให้ได้รับสารอาหารที่ครบถ้วน การเสริมด้วยวิตามินหรือแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกายนั้น น่าจะเป็นอีกทางเลือกที่ตอบโจทย์สำหรับชีวิตคนเมืองที่ต้องการป้องกันอาการขาดวิตามินบี 1 ได้
ข้อมูลจาก: สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข
#ขาดวิตามิน #ขาดสารอาหาร #โคลีนบีกิฟฟารีน
